100 jaar radio: ‘IDZ de eerste’

REGIO – Hij is de man van de radio: Hanso Henricus Schotanus à Steringa Idzerda uit Weidum. Deze eigenzinnige ingenieur maakte honderd jaar geleden, op 6 november 1919, de eerste radio-uitzending van Nederland. Omrop Fryslân staat daarom vanaf 28 oktober in het teken van 100 jaar radio. Met onder andere de Fryslân DOK ‘IDZ de eerste’.

Die eerste radio-uitzending in 1919 was een revolutie, ook al luisterde er toen niet meer dan een handjevol radioamateurs. Het was eigenlijk een commerciële uitzending, want Idzerda was fabrikant van luxe radiotoestellen en die moesten verkocht worden. In 1924 ging zijn ‘Nederlandse Radio Industrie’ failliet. Hilversum werd het epicentrum van de radio.

Idzerda’s technische nieuwsgierigheid werd hem, wrang genoeg, noodlottig. De Duitsers schoten hem in 1944 dood in een park in Wassenaar, vlakbij zijn huis. Hij was op zoek naar onderdelen van de V2’s die daar gelanceerd werden. In 1969, 50 jaar na de eerste radio-uitzending, kreeg Hanso Idzerda een monument in Weidum.

Fryslân DOK ‘IDZ de eerste – 100 jaar radio’

‘IDZ de eerste’ is een Fryslân DOK over de oervader van de Nederlandse radio. Programmamaker Annet Huisman zoekt en vindt de verhalen bij Botte Jellema, freelance radio- en podcastmaker, en bij mediahoogleraar Huub Wijfjes. Drie kleinzonen nemen de kijker mee terug in de tijd. Naar Ter Idzard, waar de voorvaderen vandaan komen. Naar Weidum en Mantgum, waar de jonge uitvinder sterke staaltjes uithaalde. En naar Scheveningen, waar Idzerda in het Kurhaus uitzendingen verzorgde voor Britse luisteraars.

2 november 15.30 uur op NPO2 (Nederlandse ondertiteling, herhaling 3 november 13.00 uur).
3 november 17.00 uur op Omrop Fryslân (herhaling ieder uur).

100 jaar radio bij Omrop Fryslân

In de themaweek ‘100 jaar radio’ komen onder andere columnisten van vroeger, oude rubrieken, bekende radiotunes en een legendarische radioquiz voorbij. Ook duiken de programmamakers in de geschiedenis van de radio. Op zondag 3 november is er een speciale uitzending van Buro de Vries vanuit Weidum met muziek uit de allereerste radio-uitzending gespeeld door Harmonie Weidum. Publiek is welkom. Meer informatie over de themaweek en de speciale uitzending is te vinden op: Omropfryslan.nl/aksje.

Vanaf 28 oktober bij Omrop Fryslân op televisie, radio en online.